Prehrambena Industrija - Srbija

„Lužnička vurda” dobila oznaku geografskog porekla

Švajcarska je sinonim za kvalitetne satove, Italiju vezuju za cipele i sportske automobile, a Srbija je prepoznatljiva po homoljskom medu, leskovačkom ajvaru, šljivovici, džemperima iz Sirogojna, pirotskom ćilimu, zlakuskoj grnčariji ili ariljskoj malini.

Ovih dana u registar Zavoda za intelektualnu svojinu upisana je zvanično i „lužnička vurda”, kao proizvod sa oznakom geografskog porekla po kome je poznata Babušnica i njena okolina. Ovaj proces koji je trajao dve godine zvanično je okončan i vurda se priključila listi poznatih specijaliteta sa juga Srbije, ali važnije bi moglo da bude to da vurda otvara vrata ovom izuzetno nerazvijenom delu Srbije.

Već deset godina Turistička organizacija (TO) Babušnice održava manifestaciju „Vurdijada”, ali ovo se ipak zadržalo kao lokalni događaj iako služi za promociju neponovljivog kako su u rešenju naveli, „najmekšeg u paleti sireva”.

Direktor TO Babušnica Milan Stanković za „Politiku” kaže da je ovo veliko priznanje i prilika za oko 80 proizvođača vurde na teritoriji opštine. Sada, dodaje, mogu da se udružuju, da ukrupnjavaju proizvodnju i prošire tržište.

– Nekada je Babušnica bila poznata po alkoholnom sirćetu sa prirodnim vrenjem, ali ovo je prvi zvanično zaštićen proizvod. Opština je inicijator, a Turistika organizacija je nosilac projekta i najvažnije je da nas ove lepe vesti motivišu i pokrenu i u turističkom smislu – navodi Stanković. Do decembra prošle godine ovaj kraj nije imao nijedan smaštaj za izdavanje, a sada u selima ima 53 ležaja i oko 100 kreveta u jedinom hotelu „Panorama”.

– Trudimo se da dostignemo status turističkog mesta iako su po razvijenosti na dnu lestvice. Šansa uvek postoji. Opština ima 52 sela. Ne znam tačan broj gazdinstava, ali ima oko 700 krava dok ih je pre desetak godina bilo tri puta više. Zato je priča o „vurdi” nešto što nam pruža novu priliku –  kaže predsednik Turističke organizacije Babušnice. Zanimljiv je podatak da je kilogram ovog mekog punomasnog sira 600 dinara u domaćinstvima, proizvođači ga šalju brzom poštom svuda po Srbiji, a svaka porodica u ovom kraju godišnje potroši oko 30 kilograma, jer je neizostavan sastojak u svim jelima.

– Vurda je, kako bi rekli u ovom kraju, gazdinsko jelo, a urda (sa kojom je neki mešaju) sirotinjsko. Prva se sprema od najmanje pet litara mleka, a druga od surutke. Nemirno dete se nekada smirivalo tako što mu se obeća hleb sa vurdom, ona je deo tradicije ovog kraja – objašnjava Stanković.

Iz Zavoda za intelektualnu svojinu navode da je ovaj proizvod, kao geografska oznaka, registrovan u aprilu i da se sa njome, ovaj proizvod ubuduće prepoznaje kao roba poreklom sa teritorije određene zemlje, regiona ili lokaliteta, gde se kvalitet, reputacija ili druge karakteristike robe suštinski mogu pripisati njenom geografskom poreklu.

– Ova oznaka predstavlja isključivo kolektivno pravo koje ovlašćuje svog nosioca (ovlašćenog korisnika) da drugome zabrani korišćenje zaštićene oznake u privrednom prometu, kao i važno marketinško sredstvo koje ovlašćenom korisniku obezbeđuje prednost u odnosu na konkurenciju na tržištu, pošto garantuje kontrolisan i poseban kvalitet proizvoda i njegovo poreklo – kaže za „Politiku” Milica Adamović iz Odeljenja za žigove Zavoda za intelektualnu svojinu. Lužnička vurda je, dodaje, ovim dobila oznaku za teritoriju Srbije, ali postoji i mogućnost međunarodne registracije u okviru Lisabonskog sistema čiji je Srbija član.

– Do sada je u okviru navedenog sistema međunarodno zaštićeno pet oznaka „Homoljski med”, „Bermet”, „Leskovački domaći ajvar”, „Peškiri šabačkog kraja” i „Zlakusa” – napominje Adamovićeva. Upitana koji kraj Srbije ima najviše proizvoda koji su „zaštićeni” iz zavoda odgovaraju da južna i istočna Srbija imaju najviše proizvoda sa zaštićenim geografskim poreklom. Pred Zavodom za intelektualnu svojinu su u toku postupci po prijavama za oznake geografskog porekla za „Kikindsku ludaju”, „Med sa Tare” i „Leskovačku ljutenicu”.